Tata Selo
(Rogelio “Sikat” Sicat)
Sa buhay, may mga taong mahilig mang
agaw ng mga bagay na hindi naman sa kanila. Mga taong mapagsamantala sa mga
panahong tayo ay nangangailangan ng tulong. Kunwari tumutulong ngunit may balak
na palang iba. Tayo naman, iniisip na maganda ang hangarin nila na makatulong
sa atin. Tayo’y nabubulag sa katutuhanan at nagmumukhang tanga. Sa katunayan ay
inaagaw na pala ang mga bagay na sobrang napaka halaga sa ating buhay.
Naranasan mo ba ito? Iyon bang maagawan ka ng bagay na mahalaga sa iyo at gusto
mong bawiin muli? Yoong gawin mo ang lahat para mabawi lamang ito? Ipaglalaban
mo ba ito o tatanggapin mo nalang na kinuha na ito sa iyo at susuko ka nalang?
Lahat ng mga tanong na ito ay may koneksyon
sa kwentong sinulat ni Rogelio “Sikat” Sicat na may pamagat na “Tata Selo”. Ito
ay tungkol sa isang magsasakang nagngangalang Tata Selo na pinagkaitan ng
karapatan na magsaka sa lupang sinasabi niyang pag-aari nya noon. Nakiusap siya
sa Kabesang Tano na hindi sya paalisin dito at kahit paman sya ay nagmamakaawa
ay pinapaalis pa rin siya. Kaya wala na syang ibang nagawa kundi tinaga nya ang
Kabesa.
Sa kwentong ito, dito malalaman ang
karumaldumal na pangyayaring naganap sa buhay ni Tata Selo. Sinasabi ditong ang
mga mahihirap ay walang kapangyarihan laban sa mga mayayaman. Sinasabing ang
may kapangyarihan ang naghahari sa lugar, kumbaga sila ang sumisikat na ilaw sa
madilim na sulok.
1.
PAGKILALA SA MAY AKDA
Si Rogelio R. “Sikat” Sicat ay
isinilang noong June 26, 1940 sa San Isidro, Nueva Ecija. Ika anim sya sa
walong magkakapatid nina Estanislao Sicat at Crisanta Rodriguez. Noong 1950 ay
lumuwas siya ng Maynila upang magtrabaho sa University of Santo Tomas. Pagkatapos
maging Campus Writer at Literary Editor ng The Varsitarian , tinuloy niya
hanggang maging isa siya sa mga sikat na Pioneers ng Philippine literature sa
pamamagitan ng pagpili ng Filipino bilang lenggwahe ng kanyang pagsusulat, at
sa pamamagitan nag pagtalikod sa mga pag-alala at pakikipagtagpo sa mga
"Western Writers".Ang mga gawa ni Sicat, na nagpabangon sa
nakagawiang literature natin at nagpamulat sa atin sa kalagayan ng ating
lipunan, unang nakita sa magasin na Liwayway. Nakakuha siya ng parangal sa
Palanca awards noong 1962, at noong1965 lumabas bilang antolohiya, Mga Agos sa
Disyerto , sumunod sa mga magagaling na manunulat. Sumulat siya ng ilang
dekada, at nakilala siya sa Literary History bilang Fictionist, Playwright at
Professor, at ang pagiging Dean sa University of the Philippines Diliman.
“Impeng Negro” at “Tata Selo”, parehong gawa ni Sicat na isinadula sa isang
pelikula, ay ilan lamang sa mga ginawa ni Sicat. Ang iba pa niyang mga gawa ay:
Dugo sa Bukang-Liwayway , Pagsalunga: Piniling Kuwento at Sanaysay , at ang
dulang "Moses, Moses". Namatay si Sicat noong 1997dahil sa sakit na
kanser, pero pinarangalan sa huling pagkakataon sa pamamagitan ng National Book
Award noong sumunod na taon para sa kanyang pagsasalin sa ginawa ni William J.
Pomeroy na pinamagatang: “Ang Gubat”: Isang Personal na Rekord ng Pakikilabang
Gerilya ng mga Huk sa Pilipinas.
2.
URI NG PANITIKAN
Ang Tata Selo ay isang maikling
kwento na sinulat ni Rogelio Sicat.
3.
LAYUNIN NG AKDA
Naisulat ni Rogelio Sicat ang Tata
Selo sa layuning maipahayag ang damdamin ng mga mahihirap. Makikita natin sa
kwento na ang mga mahihirap ay walang kapangyarihan sa mundo.
4.
TEMA O PAKSA NG AKDA
Ang kwento ito ay tungkol sa buhay ng
isang magsasakang pinagkaitan ng karapatan na magsaka sa lupang dati ay
pag-aari niya.
5.
MGA TAUHAN
Tata Selo
Si Tata Selo ang pangunahing tauhan
sa kwentong ito. Siya ang mahirap na magsasakang inagawan ng pag aari ng isang
mayamang Kabesa. Habang nasa loob ng istaked ay nakakaawang tingnan si Tata
Selo, may kunting luha sa kanyang mata at naniniwala siya na katwiran ang
pagtaga niya sa kabesa. Si Tata Selo ay naka suot ng Kupas na gris, may mga
tagpi na ang kanyang mga siko at paypay. Ang kutod naman niyang yari sa matibay
na supot ng asin ay may bahid na ng natuyong putik. At kitang kita ang hirap na pinag daanan sa
buhay ni Tata Selo. Palaban sa simula si Tata Selo na katwiran ang kanyang
ginawa ngunit ng magtagal ay humina ang kanyang loob at napagtanto na mali
parin ang kanyang ginawa na pagtaga sa Kabesa.
Kabesang Tano
Siya ang mayamang Kabesa na walang
pusong pinaalis ang matanda sa sakahang pag-aari niya noon. Hindi niya inisip
kung ano ang mararamdaman ng matanda kung paalisin nya ito. Tinungkod pa niya
ng tingungkod ang matanda hanggang ito ay natumba.
Alkalde
Siya naman ang Alkalde na walang
respeto sa matanda. Mapagmataas ito kahit na mas nakakatanda sa kanya. Ngunit
sa kabila ng lahat ay mayroon pa rin siyang oras na asikasuhin ang mga krimen
na nangyari sa bayan nila.
Hepe
Mapagmataas din siya at walang respeto
sa matanda. Halatang halata na ginamit niya ang kanyang kapangyarihan upang
magawa niyang suntukin at murain si Tata Selo kahit na itoy matanda na at
naghihina na.
Batang Mangbubukid
Kahit na hindi siya ang gumanap
bilang isang mahalagang tauhan ay ipinapakita niya ang pagiging mapagkumbaba at
maalalahanin. Kahit na hindi nya kilala si Tata Selo at hind siya pinapansin
nito ay makikita natin na pinapalakas niya ang loob ng matanda.
Saling
Ang nag iisang anak na maganda ni Tata
Selo. Namasukan ito bilang isang katulong sa kanila Kabesang Tano. Pinapakita
niya ang pagmamahal sa ama sa pamamagitan ng pagyakap niya nito ng
napakahigpit.
6.
TAGPUAN
Sa simula pa
lamang ng kwento ay nakakulong na si Tata Selo, siya ay nasa loob ng istaked.
Kung saan linalagay ang mga taong nagkasala, ang mga taong nakagawa ng hindi
maganda sa lipunan. Ngunit, para ba siyo ay dapat ilagay dito si Tata Selo?
7.
NILALAMAN O BALANGKAS NG PANGYAYARI
Maganda ang
nilalaman ng kwento dahil ito ay makabuluhan at nakapagbibigay ng aral sa
mambabasa.
8.
KAISIPAN AT IDIYANG TAGLAY NG AKDA
Naisulat ito ni
Sicat upang mabatid ng lahat na hindi dapat gamitin ang kapangyarihan upang
maghari sa mundo at mang abuso ng kapwa tao. Dahil dito sa mundong ibabaw, tayo
ay pantay-pantay na namumuhay. Walang sinuman ang pwedeng manakit ng kapwa.
9.
ISTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA
Ang kwentong
Tata Selo ay nagsimula na sa gitna ng kwento kung saan nakulong na si Tata Selo
at kinwento na lamang niya ang pagtaga niya sa kabesa.
10. BUOD
Mabilis na
kumalat ang usapan tungkol sa pagpatay ni Tata Selo kay Kabesa, ito'y naging
mainit na usapan ng mga tao at karamihan ay hindi makapaniwala na nagawa nya ito.
Sya ay kinausap ng alkalde habang sya ay nasa likod ng mga rehas, at tinanong
kung bakit nya nagawa ito. Nakakaawang tingnan si Tata Selo sa kanyang lumang
suot na natuyuan pa ng putik. At nanghihina na rin sapagkat tinungkod siya ng kabesa at sinuntok
din at minura ng Hepe. Palaging sagot ni Tata Selo na tinungkod sya ng Kabesa
nang subukan nyang makiusap na huwag syang tanggalin sa pagsasaka. Sabi ng
binatang anak ng pinakamayamang propitaryo sa San Roque na hindi yun sapat na
katwiran; paliwanag nya, hindi sya nauunawaan ng mga tao ang nangyari at nagawa
nya. May isang lalaking lumapit sa kanya at nagtanong kung paano na ang kanyang
anak, si Saling, na naninilbihan kanila Kabesa. Ayaw nyang masali ang kanyang
anak sa nangyayari dahil ayon sa kanya, may sakit si Saling at mas makabubuti
sa kanya ang magpahinga at malayo sa kapahamakan. Matapos ang buong araw ng
pagsusuri, habang nakakapit sa rehas at nakatingin sa labas, sinasabi ni Tata
Selo na lahat ay kinuha na sa kanila, wala nang natira sa kanila.
